Waarom werkt de mensheid? Waarom gebruiken we onze kostbare energie om elke keer maar weer dingen te doen? Er zijn op meerdere niveau’s van diepgang antwoorden te vinden op deze vraag. Zou je deze vraag aan iemand stellen in de supermarkt stellen, zou je waarschijnlijk een rare blik terugkrijgen en een antwoord zoals: “Om geld te verdienen”. Maar raakt dit echt de essentie van onze motivatie voor werk?

In dit artikel bespreken we waarom we werken, en hoe jij dit kunt gebruiken om gelukkiger te leven en beter gebruik te maken van de mogelijkheden die er zijn.

Wat is werk?

Om te verkennen waarom we werken, is het belangrijk om vast te stellen wat werk is. Volgens de Van Dale betekent werk ‘moeite, inspanning’. De Engelse definitie van ‘work’ geeft een vollediger beeld van de essentie van werk: ‘Activiteit welke mentale of fysieke inspanning vereist om een resultaat of doel te bereiken’.

Hoewel deze definitie beschrijft wát werk is, geeft het nog niet aan wáárom we werken. De motivaties van werken zijn onder te verdelen in een hiërarchie. Bovenaan staan de meest praktische motivaties van het werken, maar des te dieper je duikt, des te filosofischer en fundamenteler de motivaties voor het werk worden. Door antwoord te geven op de vraag: “Waarom werken we?” op steeds diepere en fundamentelere niveau’s kunnen we de kennis gebruiken om gelukkiger te leven.

Werk als middel om te overleven

Deze uitleg is het meest praktisch: We werken om geld te verdienen om voedsel te kopen. Dit is het antwoord op de vraag: “Waarom werk je?” als je deze stelt aan een vakkenvullende student in de supermarkt om 8:00 terwijl hij de slaap uit zijn ogen wrijft. Het is het direct gevolg van het werk, en is tevens quantifieerbaar en zichtbaar.

Mensen zijn biologisch gedreven om te overleven. Vroeger moesten we jagen en verzamelen, tegenwoordig kunnen we ook andere soorten werk verrichten om voedsel te bemachtigen en doen we dit om te kunnen overleven. Een belangrijke functie van werk. We kopen dingen met het geld dan we van werk krijgen om te overleven.

Werk als sociale voorziening

De mens is een sociaal wezen en er dient niet onderschat te worden in hoeverre onze behoefte van andere mensen om ons heen een reëele behoefte is. Werk geeft ons het gevoel van tot een groep behoren en verschaft ons de mogelijkheid om te praten met mensen en activiteiten in groepsverband te ondernemen. Deze sociale activiteiten vervullen onze sociale behoeftes.

Werk als middel voor status

Wanneer je je behoeften van voedsel en simpele sociale boeften voldaan hebt, begint werk belangrijk te worden voor iets anders. Werk wordt gebruikt om een gevoel van waarde ten opzichte van de mensen om je heen te krijgen.

Dit kan op twee manieren: Allereest door het werk en de functie die je bekleed zelf. Functies komen vaak met bijbehorende macht en bevinden zich in een functiehuis, welke een sociale hiërarchie weerspiegelt. Je functie weerspiegelt je status. Daarnaast is het met het geld wat je verdient mogelijk om spullen te kopen die in onze kapitalistische samenleving je status kunnen vergroten: Een mooie auto, een groot huis of dure kledij.

Werk als middel voor orde en structuur

Ze zeggen wel eens dat je iets niet mist totdat het wegvalt. Werk is in deze zin ook iets wat je niet mist totdat het wegvalt.

Werk geeft een mens namelijk een ritme in het leven. Het zorgt ervoor dat er iets is om te doen. Het is een uiting van de persoon welke zorgt dat er iets voor is om op te staan, onszelf te verzorgen en presenteerbaar te houden. Dit is iets wat je niet merkt, totdat het ritme en de orde wegvalt.

Wanneer werk wegvalt, is het makkelijk om te verslonzen en in een gat te vallen waarin slechte verzorging, apathie en nihilisme de overhand kunnen krijgen met de mentale gevolgen van dien.

Werk als missie en als middel voor zingeving

Het summum van de functie van werk is werk als missie en middel voor zingeving. Het is een functie van werk die als zo plezierig wordt ervaren dat werk niet meer als ‘werk’ voelt.

Het is het gevoel van werken aan iets wat de wereld beter maakt én wat je zelf ook nog leuk vind. Een missie of een doel is hierbij belangrijk. Wanneer je werkt aan je missie waarvan jij denkt dat je de wereld daar een stapje verder mee helpt, zul je je werk kunnen gebruiken als middel voor zingeving.

Beter werken, en beter leven

Des te dieper we duiken in de functies van werk, des te zweveriger en filosofischer het wellicht overkomt. Dit is begrijpelijk. Laat dit je niet afschrikken. Het is belangrijk om dicht bij de essentie en diepere verklaringen te komen van de motivaties voor mensen om werk te verrichten. Dit is nodig om de theorie te kunnen gebruiken voor het verbeteren van je leven.

Al deze bovenstaande informatie is namelijk te gebruiken om een beter en gelukkiger leven te creëren. Hoe gebruiken we deze informatie om gelukkiger te worden?

Werken is essentieel

Allereerst is het belangrijk om te beseffen dat werk onderdeel is van het menselijk bestaan, en dat het nodig is voor een gelukkig leven.

De reden dat werk nodig is voor een gelukkig leven komt omdat het de bovenstaande functies vervult. Met name de functies van orde en sociale interactie zijn hierbij van toepassing.

Merk echter op dat het hier niet alleen gaat over betaald werk. Werk is een activiteit welke mentale of fysieke inspanning vereist om een resultaat of doel te bereiken, weet je nog? Dit kan onbetaald of betaald zijn. Het is dus net zo goed mogelijk om deze functies te vervullen met twee dagen per week vrijwilligerswerk op een peuterspeelzaal.

Optimaal werken

Om optimaal te werken wil je dat je in zoveel mogelijk behoeftes en functies van werk voldoet. Je wil dat je in je standaard behoeften kan voldoen met betrekking tot voedsel en sociale interactie, je wil gerespecteerd worden door je omgeving, een ritme hebben en ten slotte het gevoel hebben dat je voor iets werkt wat iets toevoegt aan de wereld in positieve zin.

Dit is makkelijker gezegd dan gedaan. Vooral het laatstgenoemde is moeilijk te vinden in het werk wat de meeste mensen hebben. Heb je echt het gevoel dat je iets doet wat belangrijk is voor de wereld? Het gevoel van impact, van mensen blij maken met iets wat jij echt gedaan hebt. Dat is zeldzaam in ons betaalde werk.

Dit komt omdat onze economie gebouwd is op zeer gespecialiseerd werk, waar we de menselijke impact niet van zien waardoor het onze drive voor zingeving en missie nooit zal vervullen. Buiten het betaalde werk is de zingeving en voldoening van de missie echter volop te vinden.

Het coachen van het voetbalteam van je zoon, vrijwilligerswerk bij het buurthuis, taallessen aan de buitenlandse kinderen van de overbuurvrouw, actief worden in de lokale politiek, je ervaring gebruiken om een kleine onderneming te begeleiden, personal training geven aan een vriendin die er even doorheen zit. Er zijn voorbeelden zat.

Vergeet niet dat dit allemaal werk is. Dat onze cultuur werk soms impliciet definieert als betaald werk is niet terecht.

Het nadeel? Deze dingen kosten tijd en dus geld. Allemaal leuk gebrabbel over zingeving en missie, maar als je hierdoor niet genoeg inkomen hebt ga je dat niet doen. Er moet nou eenmaal betaald worden voor het huis, kledij en eten.

Liever dat en geen missie en zingeving dan geen dak boven het hoofd. Dat is begrijpelijk, maar toch hoeft het niet zo te zijn… Je hebt alleen het missende puzzelstukje nodig.

Financiële onafhankelijkheid als missende puzzelstuk

Zoals gezegd is optimaal werk vinden dat ook aan de diepste behoeftes voldoet lastig in onze samenleving. Geld is een limiterende factor, en we geven een aantal diepe functies van het werk op omdat we nou eenmaal geld moeten verdienen. Om dit probleem op te lossen is het missende puzzelstukje nodig: Het verwijderen van de limitatie van geld móeten verdienen door middel van financiële onafhankelijkheid.

Hoe zou het namelijk zijn als je geld niet meer al limitatie had? Dat je zeker zou weten dat wat je ook voor werk zou kiezen, de basisbehoeftes voldaan zijn door kapitaalinkomsten. Dit zou een spectrum aan mogelijkheden openen omdat je nu ook onbetaald of minder betaald werk kunt kiezen in je zoektocht naar werk dat voor jou de functie van betekenis, zingeving en missie voldoet.

Het is dan opeens mogelijk om je eigen kleinschalige bedrijfje op te starten, vrijwilligerswerk te doen, marathonloper te worden of iets wat in lijn is met jouw missie. Is het niet stiekem allemaal onze droom om te ontsnappen aan het verplichte betaalde werk en iets te doen wat in lijn is met onze eigen visie?

Alles begint met stappen zetten tot (financiële) onafhankelijkheid.