Het mantra is altijd dat je schulden zo snel mogelijk moet aflossen, want schulden kosten geld. Maar is dat wel altijd zo? In dit artikel gaan we dit mantra eens tegen het licht houden voor een schuld die de veel Nederlanders hebben: De eigenwoningschuld, ofwel: De hypotheek.
Na dit artikel weet jij precies welke beslissing je moet maken over het extra aflossen op je hypotheek. Ik vertel je precies waar je rekening mee moet houden:
- Hypotheekrente: Verlies ik mijn hypotheekrente als ik extra aflos?
- Eigenwoningforfait en de Wet Hillen: Heeft extra aflossen invloed op het eigenwoningforfait?
- Beleggen versus hypotheek aflossen: Kan ik beter beleggen of mijn hypotheek aflossen?
- Schuldenvrij leven: Psychologische kant van extra aflossen op de hypotheek
Het eigenwoningbezit in Nederland
De hypotheek en het eigenwoningbezig is verwoven met de cultuur in Nederland. Het bezitten van je eigen woning en het kopen van je eigen huis wordt gezien als een echte stap in het ‘volwassen worden’ en wordt daarnaast gezien als een succes in het financiële leven. Wie op zijn 45e nog een huis huurt, vinden we ergens toch een beetje vreemd.
In Nederland hebben we 4,5 miljoen huishoudens die een eigen woning bezitten[1]. Dat zijn waarschijnlijk ook flink wat hypotheken die aan deze eigen woningen gekoppeld zijn.
Hoewel bijna iedere woningbezitter zo’n eigenwoningschuld heeft, is het niet voor iedereen altijd even fijn om zo’n grote schuld boven het hoofd te hebben hangen.. Daarom speelt de vraag of er niet wat extra afgelost kan worden op de hypotheekschuld al gauw. Mensen vinden het een geruststellend idee om schuldenvrij te zijn (of iets minder schuld te hebben), en daar valt ook de hypotheekschuld onder.
Maar hoe weet je of het verstandig is om extra af te lossen op je hypotheek?
Hoe weet ik of extra aflossen op mijn hypotheek verstandig is?
Het beslissen of je graag extra wil aflossen heeft drie aspecten:
- Fiscaliteit: Hypotheekrente, eigenwoningforfait en Wet Hillen
- Beleggen versus hypotheek aflossen
- Psychologische afwegingen
Om te bepalen of aflossen op jouw hypotheek verstandig is, is het nodig om al deze aspecten af te gaan en te bekijken voor jouw specifieke situatie. Nadat je dit gedaan hebt kun je een goed oordeel vellen over of het slim is om extra af te lossen op je hypotheek.
Wat voor effect heeft extra aflossen op de hypotheekrenteaftrek?
De hypotheekrenteaftrek is een aantrekkelijke fiscale regeling die eigenwoningbezit stimuleert. Deze fiscale regeling bepaalt dat wanneer je rente betaalt op de hypotheek van de eigen woning, dat je deze rente die je betaalt dan mag aftrekken van je box 1 inkomen.
Het inkomen wat je met je werk verdient in een jaar, heet je belastbaar inkomen in box 1.
Wanneer je dus bijvoorbeeld €50.000 verdiend hebt bij je werk in 2022, is je belastbaar inkomen in box 1 in 2022 gelijk aan €50.000. Over die €50.000 wordt de belasting in box 1 berekend.
De hypotheekrenteaftrekregeling zorgt ervoor dat je je betaalde hypotheekrente af mag trekken van het belastbaar inkomen in box 1. Hierdoor verlaag je het inkomen waarover jij belasting betaalt. Met andere woorden: De belastingdienst betaalt een klein beetje mee aan jouw rentebetalingen.
Deze regeling heet de hypotheekrenteaftrek en is zeer gunstig voor jou. Wanneer je extra aflost op je hypotheek, betaal je minder rente over je hypotheek. Omdat je minder rente betaalt verlies je ook een deel van het belastingvoordeel die je anders zou genieten door meer hypotheekrenteaftrek.
Dus, het extra aflossen op je hypotheek zorgt ervoor dat je belastingvoordeel mist door de hypotheekrente niet volledig te benutten.
Wat doet extra aflossen met het eigenwoningforfait en Wet Hillen?
Een ietwat fiscaal complexere aangelegenheid is het samenspel tussen het extra aflossen op de hypotheek, het eigenwoningforfait en Wet Hillen. Deze twee regelingen werken met elkaar samen om een evenwichtig fiscaal plaatje te vormen van aftrekposten en bijtellingen rondom de eigen woning. Het extra aflossen op de hypotheek heeft invloed op dit fiscale plaatje. Hoe dat precies zit, gaan we bekijken.
Het eigenwoningforfait
Om te beginnen met het eigenwoningforfait: Het eigenwoningforfait is een fiscale regeling die bedoeld is om het feit dat de eigen woning niet meegeteld wordt voor de vermogensbelasting te compenseren.
Wanneer je een eigen woning hebt, valt deze in box 1, en niet in box 3. Dat betekent dat je over de waarde van je huis geen vermogensbelasting hoeft te betalen. Om dit voordeel te compenseren is er een wet die voorschrijft dat er jaarlijks een percentage van de waarde van de eigen woning opgeteld moet worden bij het belastbaar inkomen in box 1.
Over deze fictieve ‘inkomsten’ (het eigenwoningforfait) moet dan box 1 belasting betaald worden.
De Wet Hillen
Wet Hillen is er om te zorgen dat het nadeel van een eigen woning (het eigenwoningforfait) niet hoger wordt dan het voordeel van een eigen woning (de hypotheekrenteaftrek).
In de vorige paragrafen hebben we kunnen lezen over de hypotheekrenteaftrek (een fiscale aftrekpost) en het eigenwoningforfait (een fiscale bijtelling). De wetgever heeft bepaald dat het onwenselijk is dat het bezit van een eigen woning netto resulteert in een fiscale bijtelling voor huiseigenaren.
Dit zou het geval zijn wanneer het eigenwoningforfait hoger is dan de hypotheekrenteaftrek. In dit geval moet je dan namelijk netto belasting betalen voor je eigen woning in box 1.
Wanneer deze situatie zich voordoet, treedt Wet Hillen in werking. Deze wet schrijft voor dat indien het eigenwoningforfait hoger is dan de hypotheekrenteaftrek, er een extra aftrekpost gecreëerd wordt in box 1 om dit verschil naar €0 te brengen. Als deze wet er niet zou zijn, zou het raadzaam zijn om niet extra op je eigenwoningschuld af te lossen.
Als je namelijk extra aflost op je hypotheek, verlaag je je hypotheekrenteaftrek en zou je misschien netto geld moeten bijleggen voor je eigen woning.
Afbouw Wet Hillen
De wet is er nu nog wel, maar hij wordt afgebouwd. Dit is zeer relevant voor mensen die extra willen aflossen op hun hypotheek. In het verleden was er een aftrekpost wanneer het eigenwoningforfait hoger was dan de hypotheekrenteaftrek. Deze aftrekpost wordt elk jaar steeds minder. Wet Hillen wordt namelijk afgeschaft in 2048 en elk jaar tot dan afgebouwd.
Wet Hillen wordt afgebouwd met 3,33% per jaar naar 0% tot 2048.
Naarmate de jaren vorderen wordt het steeds minder aantrekkelijk om extra af te lossen op je hypotheek. Wanneer je namelijk het punt bereikt dat het eigenwoningforfait groter is dan je hypotheekrenteaftrek (welke laag is omdat je veel extra hebt afgelost), wordt dit verschil niet meer gedekt door Wet Hillen.
Is het beter om te beleggen of extra af te lossen op mijn hypotheek?
Zoals we in de afgelopen paragrafen hebben gezien is het fiscaal gezien niet de meest aantrekkelijke zet om extra af te lossen. Vooral de hypotheekrenteaftrek die je misloopt kan het onaantrekkelijk maken om af te lossen op de hypotheek.
Een andere optie waar je extra geld voor kunt gebruiken is beleggen. Het kiezen tussen beleggen, sparen en het extra aflossen op de hypotheek is een dilemma waar veel mensen voor staan als ze een potje geld over hebben. Het kiezen voor beleggen kan een aantrekkelijk keuze zijn als we puur naar de cijfers kijken, maar mensen vinden het vaak ook psychologisch fijn om de hypotheek er mee af te lossen.
Hoe kies je tussen beleggen en extra aflossen op de hypotheek?
In principe is het een hele gemakkelijke keuze: Je bekijkt het rendement van een wijd gespreide beleggingsportefeuille en vergelijkt deze met de hypotheekrente op jouw hypotheek. Indien het rendement van de wijd gespreide beleggingsportefeuille hoger is dan de hypotheekrente, kies je voor beleggen.
Investeer in wereldwijd gespreide marktgewogen indexbeleggingen met een verhouding aandelen en obligaties welke jouw risicoprofiel weerspiegelt. Geen idee waar je moet beginnen? Lees hier een volledige handleiding over beginnen met beleggen
Het vergelijken van de hypotheekrente en het verwachte rendement van een bepaalde beleggingsportefeuille is een zeer platte en rationele manier zijn om tegen de kwestie aan te kijken. De realiteit is dat beleggen voor veel mensen eng voelt en niet iedereen wil beleggen.
Stel je voor dat een beleggingsportefeuille geschikt voor jouw risicoprofiel 4,5% verwacht rendement per jaar heeft, en jouw hypotheekrente 4% is, maar dat beleggen jou een ongelofelijk naar gevoel geeft en je liever niet wil beleggen. Dan zou het niet zo heel gek zijn om ondanks het voordeel van beleggen toch te kiezen voor extra aflossen op je hypotheek.
Betaal je echter maar 1% hypotheekrente, dan zal beleggen al vrij snel de (veel) betere keuze zijn.
LET OP! Met ‘beleggen’ wordt hier uitsluitend het investeren in een wereldwijd gespreide marktgewogen indexportefeuille bedoeld die jouw risicoprofiel weerspiegelt.
Extra aflossen en schuldenvrij leven: Wat doet dat psychologisch met je?
De psychologie speelt erg mee in de beslissing om eventueel extra af te lossen op de hypotheek. Wanneer we alle fiscale voor- en nadelen bespreken en de afwegingen in de keuze tussen beleggen en extra aflossen missen we iets.
Wat we missen in de afweging is dat sommige mensen het heel fijn vinden om die enorme schuld te zien krimpen of wellicht zelfs wel helemaal naar €0 te brengen. Het kan een enorme last zijn die van je schouders valt als je geen (grote) schulden meer hebt. Puur en alleen daarom al zijn er mensen die hoe dan ook extra willen aflossen op de hypotheek, hoe ongunstig dat fiscaal wellicht ook is.
We moeten niet vergeten dat dit een volledig valide punt is en iets is om mee te nemen in de overweging tussen extra aflossen, beleggen of niets doen.
Conclusie
We hebben gezien dat het niet altijd even fiscaal aantrekkelijk is om af te lossen op je hypotheek. Zeker gezien de hypotheekrentes die historisch laag liggen is het voor veel mensen aantrekkelijker om de fiscale voordelen van de hypotheekrenteaftrek te maximaliseren en het vrijgekomen geld te beleggen in plaats van extra aflossen.
Alleen het verhaal is niet zo simpel en rationeel voor veel mensen. Het extra aflossen op de eigen woning kan psychologisch als zeer fijn worden ervaren, en dit dient ook meegenomen te worden in de beslissing tussen het extra aflossen, beleggen of niets doen.
Ben jij aan het denken aan het extra aflossen op je hypotheek en waarom zou jij het wel of niet te doen?
